Το άγχος μετασχηματίζεται σε φόβο. Η ελλαδική κοινωνία έχει κάθε λόγο να φοβάται. Δεν ξέρουμε πώς θα βγει ο χειμώνας. Αν το κράτος θα κηρύξει «στάση πληρωμών», αδυναμία να πληρώσει μισθούς, συντάξεις, δανειστές, προμηθευτές. Αν θα μπορέσουν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους νοσοκομεία, συγκοινωνίες, ύδρευση, ηλεκτροδότηση. Αν οι απεγνωσμένοι αρχίσουν να λεηλατούν μαγαζιά, αν ο νόμος της ζούγκλας και το έγκλημα μετατρέψουν τη ζωή σε εφιάλτη.
Ο φόβος αναδύεται από τα ψηλαφητά στον καθημερινό βίο δεδομένα χρεοκοπίας της ελλαδικής οικονομίας, τη συνακόλουθη (ή αιτιώδη της χρεοκοπίας) ατιμωρησία της κερδοσκοπίας και φαυλότητας, τη συνεχή επίταση πρωτογονισμού των συμπεριφορών που κάνουν βασανιστική την καθημερινότητα. Ομως, τίποτε από αυτά δεν μοιάζει να απασχολεί τους προφανέστατα ενόχους για το εφιαλτικό αδιέξοδο: τους επαγγελματίες της εξουσίας και τις αμιγώς συμφεροντολογικές συντεχνίες τους, τα κόμματα. Αυτούς, το μόνο που τους κόφτει, ακόμα και μέσα στον πάταγο της οικονομικής κατάρρευσης, είναι η ετικέτα που θα ξεγελάσει μικρονοϊκούς ψηφοφόρους: ποιος δικαιούται να διεκδικεί τον (ανύπαρκτο) «μεσαίο» χώρο: η «κεντροδεξιά» ή η «κεντροαριστερά», οι «φιλελεύθερες» ή οι «σοσιαλιστικές» φιοριτούρες;
Οι άνθρωποι είναι άρρωστοι, πάσχουν από σαφέστατη απώλεια επαφής με την πραγματικότητα. Ή αλλιώς, μας εμπαίζουν απροσχημάτιστα. Προσπαθούν να παρασύρουν τους αφελείς εκτός πραγματικότητας, να μετράνε ουτοπίες με τη μεζούρα: πόσο «δεξιά» ή πόσο «κεντρώα» είναι η «κεντροδεξιά», πόσο λιγότερο «κεντρώα» από την «κεντροαριστερά»! Οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, η κριτική της για τα όσα παρέλαβε, η «αυτοκριτική» της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την εκλογική συντριβή της, η ρητορική των υποψηφίων για την αρχηγία στη Ν.Δ., όλα λόγια άσχετα με οποιαδήποτε ανάλυση πραγματικών αιτίων της κρατικής χρεοκοπίας, της κοινωνικής διάλυσης, της απειλούμενης καταστροφής.
Ο πρωθυπουργός έσπευσε, από την πρώτη μέρα, να υποκαταστήσει τις επαγγελίες του για πολιτικές καινοτομίες με τεχνάσματα εντυπωσιασμού: Μετονόμασε υπουργεία προτού να σχεδιάσει την αναδιάρθρωση αρμοδιοτήτων, προκαλώντας πελώρια σύγχυση στην έτσι κι αλλιώς αναποτελεσματική κρατική λειτουργία, με κατάληξη να αναδειχθούν και επισήμως απράγμονες τεράστιος αριθμός υπαλλήλων. Προέχουν οι εντυπώσεις, όχι η πολιτική. Και με τη λογική των «εφφέ» προκήρυξε την ελεύθερη υποβολή υποψηφιοτήτων για το κατ’ εξοχήν πολιτικό λειτούργημα στη δημόσια διοίκηση: τις θέσεις των γενικών γραμματέων στα υπουργεία. Είπαμε, το μόνο που ενδιαφέρει τους πολιτικούς είναι ο φενακισμός των αφελών, όχι να συνεγείρουν κοινωνική δυναμική μήπως και αναχαιτιστεί ο εφιάλτης.
Ακόμα πιο οδυνηρή πρόκληση: η κενολογία και αδιαφορία για το αδιέξοδο της χώρας στο προεκλογικό κουκλοθέατρο της Ν.Δ.: Δεν ενδιέφερε κανέναν, ήταν ολοφάνερο, η ποιότητα των υποψηφίων, ο δείκτης ευφυΐας του καθενός, το τι κατόρθωσε ώς τώρα στην πολιτική ή πόση ανικανότητα και φαυλότητα επέδειξε. Καμιά πραγματιστική ανάλυση, ούτε ίχνος, για συγκεκριμένες αιτίες της ανεπάρκειας, των σκανδάλων, της παραλυτικής αδυναμίας κυβερνητικών ανασχηματισμών και κομματικής ανασύνταξης στη διάρκεια της νεοδημοκρατικής πενταετίας. Και ούτε καν να θέτουν ερώτημα: ποια συγκεκριμένα πολιτικά - θεσμικά ενεργήματα προτείνει κάθε υποψήφιος αρχηγός για την αναχαίτιση της οικονομικής χρεοκοπίας, της κρατικής διάλυσης, της κοινωνικής αλογίας.
Τίποτε από αυτά. Το μόνο που απασχολούσε τους υποψήφιους ηγέτες της Ν.Δ., αλλά και τα στελέχη, τους βουλευτές, τους οπαδούς ήταν: αν πουλάει περισσότερο το μπαλόνι του «φιλελευθερισμού» ή το πυροτέχνημα του «συντηρητισμού», αν το κόμμα τους είναι οδοντόκρεμα ή απορρυπαντικό ελκυστικότερο για τους Δεξιούς ή ελκυστικότερο για τους Κεντρώους. Το πολιτικό επίπεδο προεκλογικού προβληματισμού της Ν.Δ. προϋπέθετε διανοητικά καθυστερημένους εκλέκτορες.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε κατάσταση χρεοκοπίας: ζει με δανεικά έχοντας χάσει τη δανειοληπτική αξιοπιστία της, ξοδεύει αλόγιστα, με ξέφρενη σπατάλη και κακοδιαχείριση, για να συντηρεί την απληστία κάθε κομματικής πελατείας. Μπορεί αυτή η εγκληματική αθλιότητα να αναχαιτιστεί με διαχειριστικές πρακτικές δήθεν περιορισμού των κρατικών εξόδων και δήθεν πάταξης της φοροδιαφυγής; Με ποια θεσμικά μέτρα, ριζικές αλλαγές θεσμών και λειτουργίας θεσμών, μπορεί να ενεργοποιηθεί η δημιουργικότητα του πολίτη, η παραγωγικότητα ως κοινωνική δυναμική; Είναι ποτέ δυνατό να παραγάγει πλούτο μια κοινωνία στην οποία η άμιλλα, ο ανταγωνισμός της ποιότητας, η καταξίωση της αριστείας και της δημιουργικής τόλμης έχουν και θεσμικά καταργηθεί; Είναι δυνατό να καταστεί παραγωγική μια κοινωνία όπου ο συνδικαλισμός, ως κράτος εν κράτει, ακυρώνει κάθε κοινωνική προτεραιότητα, διαστρέφει μεθοδικά τη συνείδηση του πολίτη σε στεγανό ατομοκεντρισμό κτηνώδους ιδιοτέλειας; Είναι δυνατό να ανακάμψει μια κοινωνία που τα σχολειά της ετοιμάζουν βανδάλους και τους εκπαιδεύουν ήδη από το Δημοτικό στις πρακτικές των γκανγκστερικών εκβιασμών;
Αντί να μας κατακλύζουν με την αηδιαστική λογοδιάρροια περί «μεσαίου χώρου» και βλακωδών «εξισορροπήσεων» της «ελεύθερης» ή της «κατευθυνόμενης» οικονομίας, θα μπορούσαν τα κυβερνητικά στελέχη σήμερα, ή οι ορεγόμενοι την αρχηγία της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να μας πουν συγκεκριμένα και τίμια: Θα τολμήσουν ποτέ να εφαρμόσουν τα όσα προβλέπει για τον συνδικαλισμό των δημοσίων υπαλλήλων ακόμα και το τεταρτοκοσμικό πασοκικό Σύνταγμα του 1985; Θα τολμήσουν ποτέ να δώσουν προτεραιότητα στην κοινωνία, και όχι στο κόμμα τους, μεταφέροντας τις κομματικές τους νεολαίες έξω και μακριά από τους τόπους σπουδής και εργασίας – πανεπιστήμια, σχολειά, εργατικά συνδικάτα; Θα επιχειρήσουν ποτέ, και με ποια θεσμικά μέτρα, να ασκήσουν κοινωνικό έλεγχο στους εμπόρους της πληροφόρησης και αγωγής του ψυχισμού των πολιτών; Με ποιες συγκεκριμένες θεσμικές τομές θα μπορούσαν (αν το καταλάβαιναν και το φιλοδοξούσαν) να αποκαταστήσουν στη χώρα αξιοκρατία, καταξίωση της ποιότητας, προβάδισμα των αρίστων, απόλυτη προτεραιότητα στόχου την κατά κεφαλήν καλλιέργεια;
Να είναι βέβαιος ο αναγνώστης ότι κανένας επαγγελματίας της πολιτικής, οποιουδήποτε κόμματος, δεν απαντάει σε τέτοια ερωτήματα.